Begrotingsraad
Betoog TeunJan van Ooijen
In de voorbereiding op deze begrotingsraad dacht ik aan het verhaal van Esther uit de bijbel. Esther was een Joodse prinses die aan het hof woonde in Perzië. Zij kreeg te horen dat Haman, een machtige man aan het hof, van plan was om alle Joden te laten doden. Esther handelde op dat moment. Het had haar het leven kunnen kosten, want de macht van Haman was groot. Maar zij besefte dat juist zij in de positie was om in elk geval een poging te doen om haar volk te redden. En toen handelde zij. Onze oud plaatsgenoot Beatrice de Graaf schrijft in haar essay Crisis een historisch overzicht en op welke wijze daar in het verleden mee omgegaan werd. Zij schrijft: Bij elk probleem kijken wij naar de overheid voor een oplossing en dan zijn ook nog heel kritisch. Terwijl we vroeger gewoon als samenleving zelf het probleem met elkaar aanpakten. We handelden.
Voorzitter, er zijn grote problemen en wij worden geacht te handelen. Tenminste niet direct – al weet je niet hoe snel de klimaatproblemen explosief zullen toenemen. Maar grote problemen zijn er wel. Boeren en stikstof, de energiecrisis en de toename van de armoede, asielzoekers die naar een veilige woonplek zoeken terwijl onze eigen jongeren ook al niet aan een huis kunnen komen. Jongeren hebben het dubbel zwaar – er ligt nog een leven voor hen, maar wat voor een leven? Zomaar twee koppen van nieuwsberichten van de afgelopen periode: ‘Meisjes in Nederland zijn minder gelukkig dan vijf jaar geleden’ en een andere: ‘Coronacrisis veroorzaakt nog steeds psychische klachten bij jongeren.’
Dat deze problemen onze Puttense jongeren niet voorbij gaan blijkt uit het aantal jeugdigen dat op dit moment zorg ontvangt in onze gemeente. Van de ongeveer 5150 jongeren in onze gemeente ontvangen 400 jongeren jeugdhulp. Dat is 7%!
Voorzitter, wij als gemeentebestuur hebben een vooraanstaande positie. Wij kúnnen handelen en reageren op deze problemen. Gaan wij ze met deze begroting oplossen? Ik denk het niet, maar laten we staan waar wij voor staan om problemen aan te pakken met de middelen die wij hebben.
Voorzitter, ik las pas ergens: ‘We moeten stoppen met het compenseren en de problemen in de basis oplossen.’ Ik vond het een goede uitspraak, maar uitvoerbaar?
Ik heb de oplossing niet voor al deze grote problemen. Wel zie ik om mij heen steeds vaker een samenleving die gericht is op het individu. Als ik het maar goed heb… Maar moeten wij al deze problemen niet veel meer met elkaar oplossen? Door naar elkaar te luisteren elkaar de ruimte te geven en het debat met elkaar aan te gaan. Een mooi voorbeeld vond ik het handelen van een diaconie waarmee ik contact zocht. Zij gaven aan: ‘Wij hebben van mensen gehoord over hun energieproblemen en wij gaan kijken waar wij ze kunnen helpen en ondersteunen.’ Handelen waar zij kunnen zonder tussenkomst van een overheid.
De begroting zoals deze voor ons ligt is een solide basis voor de komende vier jaar met een daarbij sluitende begroting. Een groot compliment voor alle ambtenaren voor het werk dat met deze begroting gedaan is. Er moest later nog weer een coalitieakkoord worden toegevoegd, wat extra werk opleverde.
In de eerste fase van de uitvoering van het coalitieakkoord zijn al goede punten toegevoegd aan de begroting. Ik noem er drie.
Als eerste het ontwikkelen van de laadvisie en het plaatsingsbeleid. Goed dat het college hiermee aan de slag gaat om ook op duurzaamheid en mobiliteit een stap te maken.
Als tweede het intrekken van de bezuinigingen op Grip op jeugd en op de WMO. Een belangrijke bezuiniging in de afgelopen jaren maar met doordat wij meer geld krijgen kunnen we deze schrappen. Het opstellen van deze bezuiniging bracht veel reuring met zich mee. Laten we het ook aandacht geven als we deze bezuiniging intrekken!
Als derde investeren we in voorzieningen als voor ons dorp. Zoals de nieuwbouw van de Akker, verbouw van de Groevenbeek. Voorzitter, alle drie mooie punten, waar wij als gemeentebestuur een positieve invloed hebben uitgeoefend in de afgelopen periode.
Voorzitter, er liggen ook grotere uitdagingen voor ons. Bijvoorbeeld de woningbouw in Halvinkhuizen, een belangrijke ontwikkeling voor de komende jaren. Waarin wij als gemeente geld moeten investeren om tot een goede woningbouwlocatie te komen. We zien het bestemmingsplan dit jaar nog graag tegemoet.
Ook de bouw van een nieuwe sporthal is een grote uitdaging. Uit de begroting blijkt dat 52% van de Puttense bevolking geen sporter is. Vraag aan het college: Is het college bereid om hier eens verder in te duiken? Wat is hier de oorzaak van, zouden we meer Puttense mensen aan het sporten kunnen krijgen?
Als tweede de omgevingswet. Een grote wetswijziging in ons land die al meerdere keren is uitgesteld. Maar in de afgelopen periode is er door ambtenaren hard gewerkt aan een eerste versie van de omgevingsvisie van Putten. Mooi hoe wij hierin als dorp ons niet laten leiden door Den Haag, maar ons eigen plan trekken en hard doorwerken om met een goed voorstel te komen. Wij zien ook uit naar de behandeling in de commissie en naar de lange-termijn-plannen.
Voorzitter, hoe gaan wij handelen? Voor een aantal punten wil de ChristenUnie extra aandacht vragen. Dat willen wij doen met een twee moties.
Voorzitter, ik heb het al eerder genoemd: een van de grote crisissen op dit moment in ons land is dat inwoners de energierekening niet meer kunnen betalen. Vanuit de overheid zijn er al verschillende maatregelen zoals de 190 euro per aansluiting in de maanden november en december. Een goede start. Ook is er de energietoeslag voor de minima, een groep die door de huidige problematiek harder getroffen wordt. Want met een budget van soms slechts 100 euro per week betekent een verhoging van het energievoorschot met 300 euro werkelijk dat er niets te eten overblijft. Ook de inflatie heeft een groot effect op hen. De fractie wil dan ook graag iets meer doen voor deze groep in ons dorp. Door de grens van 120 naar 130 te trekken helpen wij een groter groep inwoners. Daarbij wel een vraag aan het college. Zou bij het verstrekken van het geld ook aandacht kunnen komen voor kleine energiebesparende maatregelen. De fractie van de ChristenUnie denkt aan tochtstrips en bijvoorbeeld radiatorfolie. Daarom de motie: Van 120 naar 130%.
Voorzitter, tijdens de behandeling van het coalitieakkoord heb ik ook pleegzorg genoemd. Dat is een bijzondere vorm van zorg die ook in onze gemeente geboden wordt door veel gezinnen. Via een pleeggezin kreeg ik een oproep te zien van de Nederlandse Vereniging voor Pleegezinnen. In deze brief wordt aandacht gevraagd voor de pleeggezinnen die buiten bestaande regelingen vallen. De ChristenUnie zou graag zien dat wij met deze groep regelingen treffen als dat mogelijk is om ze te ondersteunen in deze bijzondere vorm van zorg. Deze bijzondere vorm van zorg moet gesteund worden door ons als raad. Zij lopen door de inflatie en de energiecrisis tegen grote kostenposten aan die ervoor kunnen zorgen dat eventuele zorg stopt of dat aspirant-pleegouders besluiten om toch maar geen pleeggezin te worden. Daarom de motie: Laat pleegzorg gezinnen niet in de kou staan.
Ons derde punt om tot handelen over te gaan gaat over afval en jongeren. Op veel scholen wordt afval niet gescheiden ingezameld, zo blijkt uit een onderzoek in de afgelopen periode. Iedereen weet dat je door het scheiden van afval producten kunt hergebruiken, en dat je op kosten kunt besparen. Een mooi voorbeeld van de afgelopen jaren is de EWASTE race. Jongeren die met elkaar de strijd aan gaan om elektrische apparaten een nieuw leven te geven en her te gebruiken. Voorzitter, waar is het nu belangrijker om afval te scheiden dan in de buurt van onze jongeren? Laten zij vroeg leren hoe waardevol dit is. Putten heeft al een goede naam als het om afvalscheiding gaat – laten volgende generaties daar niet in verslappen! Hier hebben we invloed op iets kleins dat grote gevolgen kan hebben. Vraag aan het college wil het college in gesprek met scholen om te kijken op welke wijze zij het gescheiden inzamelen kunnen invoeren.
Voorzitter ik rond af. Zeven jaar geleden tijdens een andere crisis, de asielcrisis, zag ik een treffend filmpje. De tijd was doorgespoeld en kinderen van de politici van toen vroegen: Wat heb jij toen gedaan? Waar heb jij invloed op uit geoefend? Wat als onze kinderen over 20 jaar deze vraag aan ons stellen? Een belangrijke opdracht lees ik in Jeremia 29:7: Bid voor de stad want in haar vrede zult u vrede hebben. Dat is ook mijn wens voor het college. Dat we net als Esther handelen.
